નવી દિલ્હીઃ કોરોના વાયરસના સંકટ વચ્ચે વડાપ્રધાન મોદીની અધ્યક્ષતામાં યોજાયેલી મહત્વપૂર્ણ બેઠકમાં એસેન્શિયલ કોમોડિટી એકટ (Essential Commodities Act amended)માં મોટો ફેરફાર કરવાનો નિર્ણય લીધો છે.
આ કાયદામાં સંશોધનને મંજૂરી આપી દીધી છે. હવે ખેડૂતો પોતાની કૃષિ પેદાશોનું સીધું વેચાણ કરી શકશે એટલે કે ખેડૂતો એપીએમસી બહાર પણ પોતાનો પાકે ગમે તે સ્થળે વેચી શકશે.હવે દેશમાં ખેડૂતોની માટે વન નેશન -વન માર્કેટ (એક દેશ એક બજાર) હશે.
આ કેબિનેટની મંજૂરી મળ્યા બાદ હવે આવશ્યક ચીજવસ્તઓન કાયદામાં ફેરફાર માટે વટહુકમ લાવવામાં આવશે. મંત્રીમંડળના નિર્ણયોની માહિતી આપતા કેન્દ્રીય મંત્રી પ્રકાશ જાવડેકરે કહ્યુ કે, એસેન્શિયલ કોમોડિટી એક્ટે કૃષિ ક્ષેત્રે મૂડીરોકાણને રોકી રાખ્યુ છે. આજે અનાજ, તેલ-તેલીબિયાં, કઠોળ, બટાકા-ડુંગળી જેવી વસ્તુઓ આ કાયદામાંથી બહાર કરી દેવાંમાં આવી છે. હવે ખેડૂતો તેમનુ પ્લાનિંગ અનુસાર સ્ટોરેજ કરી શકશે, વેચાણ કરી શકશે. તેનાથી ખેડૂતોને મોટો ફાયદો થશે. છેલ્લા ઘણા વર્ષથી ખેડૂતો દ્વારા આવશ્યક વસ્તુ કાયદામાં ફેરફારની માંગણી કરાઇ રહી હતી, આજે તે પૂર્ણ થઇ છે.
ખેડૂતોને આવક વધારવામાં મળશે મદદઃ નાણાંપ્રધાન સિતારમને પાછલા મહિને 20 લાખ કરોડ રૂપિયાના રાહત પેકેજમાં જ એગ્રિકલ્ચર રિફોર્મ્સની જાહેરાત કરી હતી. પહેલા ખેડૂતોને માત્ર એપીએમસીમાં જ પોતાનો પાક વેચવો પડતો હતો પરંતુ હવે આ પ્રતિબંધ નાબૂદ થઇ ગયો છે. હવે ખેડૂતો એપીએમસીની બહાર પણ પોતાનો પાક વેચી શકશે અને તેનાથી તેમને પોતાના પાકનો ઉંચો ભાવ મળી શકશે.
શુ છે એસેન્શિયલ કોમોડિટી એક્ટ?
આ કાયદા હેઠળ જે પણ ચીજવસ્તુઓને આવરી લેવામાં આવે છે તેના ભાવ, વેચાણ, સપ્લાય અને વિતરણનું નિયંત્રણ કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા કરવામાં આવે છે. મોટાભાગે આવી આવશ્યક ચીજવસ્તુઓની મહત્તમ વેચાણ કિંમત એટલે કે એમઆરપી નક્કી કરવામાં આવે છે. કેટલીક વસ્તુઓ એવી હોય છે જેની વગર જીવન નિર્વાહ કરવુ મુશ્કેલ હોય છે. આવી ચીજોને એસેન્શિયલ કોમોડિટી એક્ટ હેઠળ આવરી લેવામાં આવે છે.
સરકાર ટેકાના ભાવે ખરીદી કરે છે કે ખેડુતોને છેતરે છે ? કિસાન સંઘ
કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા માર્કેટિંગ સીઝન 2020-21 માટે ખરીફ પાકના ન્યૂનતમ ટેકાના ભાવ (એમએસપી) ની જાહેરાત કરવામાં આવતા ખેડૂત સંગઠનો રોષે ભરાયા છે. તેમનું કહેવું છે કે કોરોના વાયરસ જેવા રોગચાળામાં સરકારે દેશની અન્ન સુરક્ષાને સુનિશ્ચિત કરતા ખેડૂતો સાથે મજાક કરી છે. ટેકાના ભાવમાં નજીવો વધારો કરવામાં આવ્યો છે, જ્યારે આ વધારાની તુલનામાં ખેડૂતોના ખર્ચાની કિંમતમાં અનેક ગણો વધારો થયો છે.
દેશભરમાં 250 થી વધુ ખેડૂત સંગઠનોનું પ્રતિનિધિત્વ કરતી અખિલ ભારતીય કિસાન સંઘર્ષ સંકલન સમિતિના કન્વીનર વી.એમ.સિંઘે જણાવ્યું હતું કે છેલ્લા એક વર્ષમાં વેતન, વીજળી, ડીઝલ અને જંતુનાશકના ભાવમાં 8 થી 10 ટકાનો વધારો થયો છે. જ્યારે ખરીફ સીઝનના મુખ્ય પાક એવા ડાંગરના ટેકાના ભાવમાં ક્વિન્ટલ દીઠ માત્ર રૂ 53 એટલે કે 2.92% નો વધારો કરવામાં આવ્યો છે. છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં આ વધારો સૌથી ઓછો છે. તેમણે કહ્યું કે, કેન્દ્ર સરકાર વર્ષ 2020 સુધીમાં ખેડૂતોની આવક બમણી કરવાને પુનરાવર્તિત કરી રહી છે, પરંતુ જે રીતે ટેકાના ભાવ નક્કી કરવામાં આવ્યા છે, આવક વધારવાને બદલે ખેડૂતોને નુકસાન વેઠવું પડી રહ્યું છે. ખેતી ખર્ચ વધી રહ્યો છે, પરંતુ આવક બહાર આવી રહી નથી. તેમણે કહ્યું કે મકાઈના ટેકાના ભાવ પ્રતિ ક્વિન્ટલ રૂ. 1,750 છે, પરંતુ ખેડૂતોને પ્રતિ ક્વિન્ટલ રૂ .1000 ની નીચે વેચવાની ફરજ પડી છે.
તેવી જ રીતે કપાસ, ચણા, અરર વગેરે પણ મંડીઓમાં ટેકાના ભાવથી નીચે વેચાઇ રહ્યા છે. તેમણે માહિતી આપી હતી કે સ્વામિનાથન અહેવાલના આધારે પાક સીઝન 2019 માટે ડાંગરનો ટેકાના ભાવ પ્રતિ ક્વિન્ટલ રૂ. 2,428 હોવો જોઈએ, જ્યારે કેન્દ્ર સરકારે વર્તમાન માર્કેટિંગ સીઝન માટે ક્વિન્ટલ ગુણવત્તાના રૂ. 1,868 અને 1,888 નક્કી કર્યા છે.
ખાદ્ય સુરક્ષા પૂરી પાડતા ખેડૂતો સાથે છેતરપિંડી - રાકેશ ટીકેત
ભારતીય કિસાન યુનિયન ના રાષ્ટ્રીય પ્રવક્તા, રાકેશ ટીકાઈતે કહ્યું કે લઘુતમ ટેકાના ભાવમાં વધારો એ ખેડુતોની છેતરપિંડી છે. તેમણે કહ્યું કે, મહામારીના સમયગાળા દરમિયાન આજીવિકાના સંકટ સાથે સંઘર્ષ કરતા ખેડુતોની સરકારે ફરી એકવાર મજાક ઉડાવી છે. તે દેશ સાથેનો ભંડોળ ભરે છે અને ખાદ્ય સુરક્ષાની મજબૂત દિવાલ બનાવે છે તે ખેડૂતો સાથે છેતરપિંડી છે. છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં આ વધારો સૌથી નીચો દર છે. તેમણે કહ્યું કે, સી 2 માં કુલ ખર્ચનો 50 ટકા ઉમેરીને ટેકાના ભાવ નક્કી કરવા સિવાયના અન્ય ખેડુતોને કોઈ મૂલ્યની મંજૂરી નથી. મોંઘવારીને અંકુશમાં રાખવા માટે દેશના ખેડુતો બલિદાન આપી રહ્યા છે. આ ખેડૂતના આધારે સરકાર કોરોના જેવા રોગચાળા સામે લડવામાં સફળ રહી છે. તેમણે કહ્યું કે સરકારે અમને જણાવવું જોઈએ કે આ વૃદ્ધિ માટે કયા ફોર્મ્યુલા અપનાવવામાં આવ્યા છે.
ભારતીય કિસાન સંઘે ખેડૂતોને આ અન્યાય સામે સામૂહિક સંઘર્ષ શરૂ કરવા હાકલ કરી છે. બીકેયુ તરફથી એવી પણ માંગ છે કે એમએસપીને બંધનકર્તા બનાવવી જોઈએ અને જે વ્યક્તિ ન્યુનત્તમ ટેકાના ભાવ કરતાં ઓછી ખરીદી કરે છે તેના પર ગુનાહિત કલમો હેઠળ કેસ દાખલ કરવી જોઇએ.
ટેકાના ભાવ વધારા પણ ફુગાવાના બરાબર નથી - યોગેન્દ્ર યાદવ
સ્વરાજ ભારતના અધ્યક્ષ યોગેન્દ્ર યાદવે કહ્યું કે કોરોના સંકટમાં દેશને બચાવનારા ખેડૂતને એમએસપીની ભેટની હકીકત એ છે કે ડાંગર, જુવાર, રાગી, મગફળી, સૂર્યમુખી અને સોયાબીનના પાકમાં એમએસપીમાં વધારો ગત વર્ષ કરતા ઓછો છે. 14 માંથી 12 પાકમાં એમએસપીમાં વધારો પણ મોંઘવારી બરાબર નથી. એટલે કે, ભાવનામાં ખરેખર ઘટાડો છે. તેમણે કહ્યું કે સરકાર લઘુતમ ટેકાના ભાવમાં વધારો એટલે ધાન્યના પાક માટે વધુ મહત્વ છે. ગયા વર્ષે ડાંગરના ટેકાના ભાવમાં ટકાનો વધારો કરવામાં આવ્યો હતો અને તે હાલના ખરીફ સીઝનમાં માત્ર 2.7 ટકાનો વધારો કરીને રૂ. 1750 થી વધારીને રૂ. આવી જ સ્થિતિ ભરતીની છે.
ગયા વર્ષે જુવારના ટેકાના ભાવમાં 2.92 ટકાનો વધારો કરવામાં આવ્યો હતો, જ્યારે ચાલુ સીઝનમાં તે વધીને 2.74 ટકા કરાયો છે. જો ટેકાના ભાવે કોઈ ખરીદી ન થાય તો આ માટે તર્ક શું છે - ગુરનમ સિંહ હરિયાણાના રાજ્ય ખેડૂત સંઘ, ગુરનમસિંહ ચંધુનીએ જણાવ્યું હતું કે સરકારે ટેકાના ભાવમાં નજીવો વધારો કરી ખેડુતો સાથે મજાક કરી છે. તેમણે કહ્યું કે જ્યારે ટેકાના ભાવે કોઈ ખરીદી થતી નથી, તો તેને ઠીક કરવા માટે તર્કસંગત શું છે? ઘઉં અને ડાંગર સિવાય નજીવા હોવા છતાં અન્ય પાકની ખરીદી થતી નથી.
તેમણે કહ્યું કે મધ્યપ્રદેશની મંડીઓમાં ગ્રામનું વેચાણ પ્રતિ ક્વિન્ટલ રૂ .3,600 છે જ્યારે ગ્રામનો ટેકાના ભાવ રૂ .4,875 પ્રતિ ક્વિન્ટલ છે. તેમણે કહ્યું કે જ્યાં સુધી કેન્દ્ર સરકાર કોઈ કાયદો બનાવશે નહીં કે ટેકાના ભાવથી નીચે કોઈ પાક વેચાય નહીં ત્યાં સુધી ખેડૂતને લાભ નહીં થાય.
